VARTA werkt intensief samen met kwekers en substraatleveranciers om praktijkgerichte en effectieve alternatieven voor veenvrije substraten te ontwikkelen. Dit onderzoek richt zich op het verminderen van de afhankelijkheid van veen, een niet-hernieuwbare grondstof, door het testen van duurzame alternatieven die aansluiten bij de behoeften van de tuinbouwsector. De proeven worden uitgevoerd bij kwekers en maken gebruik van een zorgvuldig samengestelde collectie veenvervangers, waaronder lokaal beschikbare vezels zoals Miscanthus (olifantsgras) en lisdodde. Door te werken met vezels die regionaal geteeld kunnen worden, wordt niet alleen de milieu-impact van transport verminderd, maar wordt ook de lokale economie gestimuleerd.
Het meerjarige onderzoeksprogramma, opgezet in samenwerking met Groeibalans uit Zundert, wordt uitgevoerd in Zuid-Holland en bij de coöperatie Treeport in Brabant. Hier testen kwekers in verschillende teeltsystemen de potentie van alternatieve vezels om aan de vereisten voor substraten te voldoen, zoals wateropname, duurzaamheid en het vasthouden van nutriënten. De verzamelde gegevens bieden kwekers waardevolle inzichten en stellen hen in staat om alternatieven te kiezen die optimaal aansluiten bij hun specifieke teeltbehoeften.
Door deze integrale benadering streeft VARTA ernaar om niet alleen duurzame oplossingen te ontwikkelen, maar ook de praktische toepasbaarheid van veenvrije substraten te vergroten. Dit onderzoek is een belangrijke stap in de richting van een circulaire tuinbouwsector die veerkrachtig inspeelt op veranderende milieueisen en wetgeving.
Druk op veengebruik en de zoektocht naar alternatieven
De vraag naar veenvrije substraten groeit door maatschappelijke en wettelijke druk. In het Verenigd Koninkrijk is veen sinds 2024 verboden in consumentenpotgrond, en Nederland streeft er via het “Veenconvenant” naar om in 2025 meer hernieuwbare grondstoffen te gebruiken en substraten tegen 2050 volledig CO₂-neutraal te maken. Hoewel de EU nog geen algemeen verbod heeft, worden er strategieën ontwikkeld om veengebruik te verminderen.
Turf, een belangrijke grondstof in substraten, ontstaat zeer langzaam, maar wordt in een hoog tempo verbruikt. Dit leidt tot een dringende maatschappelijke oproep om veengebieden te beschermen. Het vinden van alternatieven, zoals kokosvezels uit verre landen, blijft echter een uitdaging.
Lokaal beschikbare vezels en onderzoeksinspanningen
Om duurzamere substraten te ontwikkelen, richt VARTA zich op lokaal beschikbare vezels die hernieuwbaar en snel groeiend zijn. Miscanthus en lisdodde tonen potentieel, maar vereisen verder onderzoek naar hun geschiktheid. VARTA voert samen met kwekers uitgebreide teelt- en microbiologische proeven uit om vezels te testen op eigenschappen zoals wateropname, duurzaamheid en schimmelresistentie.
Deze aanpak combineert wetenschappelijke inzichten met praktijkervaring, waardoor niet alleen duurzame alternatieven worden ontwikkeld, maar ook een veerkrachtige basis wordt gelegd voor de toekomstige tuinbouwsector.
